Hot Summer

(Te) warm op het werk

Vanaf wanneer maatregelen nemen?

Als het te warm wordt op het werk, hebben werknemers recht op een aantal beschermende maatregelen. De regels over het werk bij hoge omgevingstemperaturen zijn vastgelegd door het koninklijk besluit van 4 juni 2012 betreffende de thermische omgevingsfactoren. Dit besluit legt geen absolute grens op. Ook als het heel erg warm is, kan en moet er gewoon gewerkt worden. Maar de wetgeving voorziet wel zogenaamde actiewaarden. Als die overschreden worden, moet je als werkgever een aantal maatregelen nemen.

De actiewaarden voor blootstelling aan warmte zijn vastgesteld uitgaande van de WBGT-index in functie van de fysieke werkbelasting:

Fysieke werkbelasting	Maximale WBGT-index
Licht of zeer licht	29
Halfzwaar	26
Zwaar	22
Zeer zwaar	18

De temperatuur moet gemeten worden met een zogenaamde “vochtige globethermometer”. Deze thermometer houdt ook rekening met de luchtvochtigheid en met de stralingstemperatuur van voorwerpen in de omgeving. Het is waarschijnlijk dat het resultaat lager uitvalt dan de temperatuur die met een gewone thermometer vastgesteld wordt.

Welke maatregelen?

Als de maximumtemperatuur overschreden wordt, moet je als werkgever:

• beschermingsmiddelen (zonnescherm, hoofddeksel, …) ter beschikking stellen van werknemers die aan rechtstreekse zonnestraling worden blootgesteld
• gratis aangepaste verfrissende dranken verstrekken
• binnen de 48 uur een verluchtingssysteem in de werklokalen installeren  (let wel: dit is geen verplichting om een airco te installeren, wel verluchting).

Duurt de hinder voort, wat onder meer kan blijken uit een rondvraag bij de werknemers, dan moet de werkgever rusttijden toestaan (zie verder). Hij of zij kan bovendien autonoom beslissen om tijdelijke werkloosheid in te voeren.

Hoe de temperatuur meten?

Om koude temperaturen te meten volstaat een gewone thermometer. Voor warme temperaturen volstaat dat niet. Een bepaalde warme temperatuur kan bij zeer vochtig weer ondraaglijk zijn, terwijl die bij droog weer geen probleem geeft. U moet dus rekening houden met de vochtigheid, maar in sommige gevallen ook met de windsnelheid en de rechtstreekse straling die de werknemers ondervinden door de zon of door een machine.

Dat wordt niet gemeten met een gewone thermometer, maar met een zogenaamde ‘vochtige globethermometer’. Die meetmethode heeft een geleerde naam: WBGT (wet bulb globe temperature). Dat is een wetenschappelijk verantwoorde methode, maar niet erg praktisch in een onderneming. Zij hebben zo’n toestel meestal niet in huis. Je kan de temperatuur echter ook vrij nauwkeurig bepalen zonder speciale thermometer door een omrekeningstabel te gebruiken.

Met deze tabellen kunt u de omrekening doen door een gewone thermometer in combinatie met een vochtigheidsmeter te gebruiken:

WBGT berekeningstabellen (PDF, 254 KB).

Voor de meeste situaties kunt u zo al heel erg in de buurt komen van het resultaat met de officiële methode. Als er ook stralingswarmte is, dan is dat een bijkomende belastende factor.

Wanneer de vochtigheid van de lucht extreem hoog is, laten we zeggen 95 %, dan komt de WBGT temperatuur ongeveer overeen met wat de gewone thermometer aangeeft. Dat is anders bij lagere vochtigheid.

Voorbeelden

Zo komt 30° Celsius met een gewone thermometer overeen met:

• 22,7 WBGT bij 35 % vochtigheid
• 25,4 WBGT bij 55 % vochtigheid
• 28,2 WBGT bij 80 % vochtigheid

Zo komt 35° Celsius met een gewone thermometer overeen met:

• 26,8 WBGT bij 35 % vochtigheid
• 29,8 WBGT bij 55 % vochtigheid
• 32,9 WBGT bij 80 % vochtigheid

In de berekeningstabellen kunt u alle mogelijke combinaties aflezen.

Hoeveel bedraagt de werkbelasting?

De arbeidsgeneesheer stelt vast hoeveel fysieke inspanning een bepaald soort werk vraagt. Als aanduiding hoe groot de fysieke belasting is gedurende 8 uur werk kunnen deze voorbeelden helpen:

• Licht of zeer licht: secretariaatswerk, het besturen van een wagen, handenarbeid aan een tafel…
• Halfzwaar: staande arbeid, timmerwerk of een traktor besturen, …
• Zwaar: spitten, zagen met de hand, schaven, kruiwagens duwen en trekken, …
• Zeer zwaar: zwaar spitten en graven, beklimmen van ladders en trappen, …

Hoeveel rust inbouwen?

Als de WBGT grenswaarden zijn overschreden, dan moeten er rusttijden worden ingevoerd. Die kunt u bepalen op basis van de normen NBN EN ISO 7243, NBN EN ISO 7933 of NBN EN ISO 9886 of op voorstel van de arbeidsgeneesheer. Indien er niets op voorhand is afgesproken, dan past u onderstaande tabel toe:

Afwisseling in het werk	WBGT-waarden
	Licht werk	Halfzwaar werk	Zwaar werk	Zeer zwaar werk
45 min werk – 15 min rust	29,5	27	23	19
30 min werk – 30 min rust	30	28	24,5	21

Als bij licht werk de WBGT-waarde gelijk of hoger is dan 29,5, dan moet er per uur 15 minuten gerust worden. Indien de WBGT-waarde gelijk of hoger is dan 30, dan moet er 30 minuten gerust worden per uur. Rusten doet men best in een ruimte waar de temperatuur lager is. 

Bijvoorbeeld als op een zomerdag de relatieve vochtigheid ongeveer 60 % is en de verwachte maximumtemperatuur tot 30 °C kan oplopen, heeft u een WBGT van 26 en moet u alleen voor zwaar of zeer zwaar werk rustpauzes invoeren. 

U kan daar een variante op maken, maar die mag niet minder bescherming bieden.

Gezond verstand!

Maar voor alles: gezond verstand gebruiken. Werkende mensen zijn doorgaans geen topatleten die in grote hitte een marathon kunnen lopen. 

U moet daarnaast ook denken aan andere maatregelen: trager werkritme, aangepaste kledij (zonder de veiligheid in het gedrang te brengen!). En niet te vergeten: drinken!!

Hot summer, the world is burning up

Hot summer, the world is burning out

"Hot Summer", Channel Zero